Εντοπισμός παράνομης κατασκευής στο Δέλτα Καλαμά

Tο προσωπικό φύλαξης του Φορέα Διαχείρισης μετά από εντοπισμό πρόχειρης κατασκευής (όπως φαίνεται στις φωτογραφίες που ακολουθούν) και επικοινωνίας με το Αστυνομικό Τμήμα Σαγιάδας, προχώρησε σε συνεργασία με υπαλλήλους του ανωτέρω αστυνομικού τμήματος σε επί τόπου συστάσεις. Η κατασκευή που εντοπίστηκε εξυπηρετούσε πιθανόν ανάγκες άσκησης ερασιτεχνικής αλιείας στις Εκβολές του ποταμού Καλαμά και συγκεκριμένα εντός της προστατευόμενης περιοχής "Ζώνη Α4-Δέλτα Καλαμά", όπως ορίζεται στην ΚΥΑ με αριθμό 36427 "Χαρακτηρισμός των χερσαίων, υδάτινων και θαλάσσιων περιοχών των Στενών και Εκβολών των ποταμών Αχέροντα και Καλαμά, του Έλους Καλοδικίου και της ευρύτερης περιοχής τους, ως Περιοχών Προστασίας της φύσης και Περιφερειακών ζωνών" (ΦΕΚ 396/Δ΄/17,09,2009). Μετά από συστάσεις ξεκίνησε η διάλυση της πρόχειρης  κατασκευής.

    

Δραστηριότητες στα Στενά Αχέροντα

Ο Φορέας Διαχείρισης με την έναρξη της θερινής περιόδου έχει εντατικοποιήσει τις εποπτεύσεις στην ευρύτερη περιοχή του Αχέροντα, καθώς η προστατευόμενη περιοχή των Στενών Αχέροντα συγκεντρώνει, ιδιαίτερα αυτή τη χρονική περίοδο, μεγάλο αριθμό επισκεπτών, που αναζητούν τη δυνατότητα αναψυχής μέσω της άσκησης δραστηριοτήτων εναλλακτικού τουρισμού. Οι δραστηριότητες αυτές αφορούν κυρίως την Περιφερειακή Ζώνη Β4 Στενά Αχέροντα αλλά και την Ζώνη Α2 Στενά Αχέροντα, όπως αυτές περιγράφονται στην ΚΥΑ με αριθμό 36427 «Χαρακτηρισμός των χερσαίων, υδάτινων και θαλάσσιων περιοχών των Στενών και εκβολών των ποταμών Αχέροντα και Καλαμά, του Έλους Καλοδικίου και της ευρύτερης περιοχής τους, ως Περιοχών Προστασίας της Φύσης και Περιφερειακών ζωνών» (ΦΕΚ 396/Δ’/17.09.2009).

Ειδικότερα στην Περιφερειακή Ζώνη Β4 ασκούνται δραστηριότητες όπως κανό –καγιάκ, ράφτινγκ, ιππασία, όπου κατά την άσκησή τους συντελούνται παρεμβάσεις με πρόχειρες κατασκευές υποστηρικτικών υποδομών (ξύλινη γέφυρα εντός της κοίτης του ποταμού, συρματόσχοινα στερεωμένα σε δένδρα για εναέριο πέρασμα της κοίτης, εκσκαφές, κλαδέματα πλατάνων κλπ), όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες που ακολουθούν, χωρίς τις απαραίτητες προδιαγραφές (ασφάλειας, υγιεινής κλπ). Οι παρεμβάσεις αυτές δεν είναι συμβατές με τους κανόνες της περιβαλλοντικής νομοθεσίας (Μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, Τεχνικές μελέτες κλπ), με την προχειρότητα που έχουν κατασκευαστεί θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των επισκεπτών και προκαλούν αισθητική υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος από τη μια, ενώ από την άλλη δεν έχει ζητηθεί η έκφραση γνώμης από το Φορέα Διαχείρισης. Είναι αναγκαίο να αναφερθεί ότι η περιοχή εντάσσεται σε οριοθετημένη ζώνη ασφάλειας για τον περιορισμό και την εξάλειψη του επιβλαβούς οργανισμού Ceratocystis fibriata f.sp. Platani που προκαλεί την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου, στην οποία απαγορεύονται ενέργειες ή ανθρώπινες δραστηριότητες που συμβάλλουν στην διάδοση του συγκεκριμένου μύκητα.

Ακόμη σε παραποτάμια έκταση εντός της Περιφερειακής Ζώνης Β4 Στενά Αχέροντα έχει καταγραφεί σταβλισμός αλόγων, παρότι η μόνη επιτρεπόμενη δραστηριότητα, σχετική με την κτηνοτροφία και το σταβλισμό ζώων, είναι: «Η επισκευή, συντήρηση και επέκταση των νομίμως υφιστάμενων κτηνοτροφικών και πτηνοτροφικών μονάδων (ελεύθερης βοσκής), για λόγους υγιεινής, ασφάλειας, εξοικονόμησης νερού, ενέργειας και εκσυγχρονισμού των».

Τέλος, άλλες μη επιτρεπόμενες δραστηριότητες όπως κατασκήνωση, φωτιές - ψησταριές εντός της Ζώνης Προστασίας Α2. Στενά Αχέροντα καταγράφονται κάθε χρόνο στην περιοχή.

Εικ.1 Κατασκευή υποστήριξης εναέριου περάσματος

Εικ.2 Πρόχειρη ξύλινη γέφυρα

Εικ.3  Εναέριο πέρασμα

Εικ.4  Σταβλισμός αλόγων

Εικ.5   Διαμόρφωση για πρόσβαση στην κοίτη

Εικ.6   Κομμένα κλαδιά πλατάνου

Νεκρή βίδρα στον ποταμό Αχέροντα

Νεκρή βίδρα (Lutra lutra) βρέθηκε από το προσωπικό φύλαξης του Φορέα Διαχείρισης παραπλεύρως της Περιφερειακής Ζώνης Β3 "Κοίτη Αχέροντα" .

Σημείο εντοπισμού της νεκρής βίδρας

Η βίδρα περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Σπονδυλόζωων της Ελλάδας, στο Κόκκινο Βιβλίο Απειλούμενων Ειδών της Παγκόσμιας Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (ΙUCN) καθώς και στα Παραρτήματα ΙΙ και IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Επίσης, προστατεύεται σύμφωνα με το Π.Δ. 67/81, τη Σύμβαση της Βέρνης για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης (1979) και τη Σύμβαση της Ουάσιγκτον για το διεθνές εμπόριο των απειλούμενων ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας (CITES, 1973). Τέλος, περιλαμβάνεται στον Κόκκινο Κατάλογο των Παγκοσμίως Απειλούμενων Ζώων και Φυτών των Ηνωμένων Εθνών.

Βίντεο από τον τσίφτη στη χωματερή Καρβουναρίου

ΘΕΑΣΗ ΤΣΙΦΤΗ (MILVUS MIGRANS) ΣΤΗ ΧΩΜΑΤΕΡΗ ΚΑΡΒΟΥΝΑΡΙΟΥ

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος παρακολούθησης τροφοληψίας του λευκού πελαργού στα σκουπίδια «White stork on rubbish dumps» οι μέχρι τώρα παρατηρήσεις δε περιλαμβάνουν θέαση πελαργού που να τρέφεται στη χωματερή Καρβουναρίου αλλά εντοπισμό 3 ζευγαριών τσίφτη (Milvus migrans), να συνυπάρχουν και να τρέφονται μαζί με εκατοντάδες κορακοειδή (Κάργιες- Corvus monedula, κουρούνες- Corvus cornix, κοράκια-Corvus corax) και γλάρους στα δέντρα γύρω από τη χωματερή.

Ο Τσίφτης τρέφεται με μία μεγάλη ποικιλία ειδών όπως μικροθηλαστικά, πουλιά, ερπετά, ψάρια, έντομα αλλά και ψοφίμια ή σκουπίδια. Είναι αγελαίο είδος και συχνάζει σε χωματερές και κοντά σε στάνες όπου τρέφεται με σκουπίδια ή κοπροφάγα έντομα (π.χ. σκαθάρια). Είναι μεσαίου μεγέθους προς μεγάλο αρπακτικό (55εκ.) και όταν πετάει μοιάζει με χαρταετό (από εκεί η αγγλική του ονομασία “kite”). Έχει σκούρο καφετί χρώμα και υπόλευκο κεφάλι με αχνές ραβδώσεις. Οι φτερούγες του είναι στενές με άνοιγμα 130-155εκ. και η ουρά του ελαφρώς ψαλιδωτή και γκριζοκάστανη. Συχνά κλέβει τροφή από κορακοειδή και άλλα αρπακτικά. Φωλιάζει ψηλά σε μεγάλα φυλλοβόλα ή κωνοφόρα δέντρα.

Σύμφωνα με την Κόκκινη Λίστα της IUCN, το 2012 ο Τσίφτης είναι είδος ενταγμένο στην κατηγορία LC (= μειωμένου ενδιαφέροντος), διότι πληρούνται οι όροι, τόσο του εύρους κατανομής, όσο και των πληθυσμιακών κριτηρίων, με την Ευρώπη να καλύπτει το 5-24% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Στην Ελλάδα ο τσίφτης είχε παλαιότερα ευρεία κατανομή και μεγαλύτερο πληθυσμό που μειώθηκε όμως σημαντικά τα τελευταία 20-30 χρόνια. Έρχεται για να φωλιάσει -κυρίως στη βόρεια χώρα και σε περιορισμένους αριθμούς- από τα μέσα Απριλίου, ενώ φεύγει το Σεπτέμβριο για την Αφρική. Ο αναπαραγόμενος στην Ελλάδα πληθυσμός υπολογίζεται σε 5-20 ζεύγη με σαφείς τάσεις περαιτέρω μείωσης (Δημαλέξης, 2009). Το είδος είναι επίσης χειμερινός επισκέπτης στη χώρα μας, κυρίως στους μεγάλους υγρότοπους της βόρειας Ελλάδας, όπως π.χ. το Δέλτα Έβρου (30-40 άτομα κάθε χειμώνα), τη Λ. Κερκίνη κ.α. Πιο διαδεδομένο κατά τη (φθινοπωρινή κυρίως) μετανάστευση, οπότε μικρά σμήνη ή μεμονωμένα άτομα απαντώνται νότια στη Ν.Δ. Πελοπόννησο, στην Κρήτη κ.α. (Χανδρινός 1992, Handrinos & Akriotis 1997). 

Το κλείσιμο των χωματερών και ο σταβλισμός των ζώων είναι βασικές απειλές για τον Τσίφτη. Επίσης το θάψιμο των νεκρών ζώων και γενικά η εγκατάλειψη της νομαδικής κτηνοτροφίας είναι εξίσου σημαντικές απειλές για την διατήρηση του υπάρχοντος πληθυσμού του τσίφτη σε σταθερή ή και ανοδική πορεία. Βασική πηγή θνησιμότητας αποτελεί και η ρύπανση των υδάτων.

Παρατηρήθηκαν λοιπόν τόσα πολλά άτομα τσίφτη σε μια τόσο μικρή περιοχή, έναν χώρο ταφής απορριμμάτων όπου συγκεντρώνεται ένας μεγάλος αριθμός ασημόγλαρων και κορακοειδών που ανταγωνίζονται για την αφθονία υπολειμμάτων τροφής. Ο Φορέας Διαχείρισης Στενών και Εκβολών ποταμών Αχέροντα και Καλαμά εξετάζει με μεγάλο ενδιαφέρον την ύπαρξη του μικρού αλλά αξιοσημείωτου πληθυσμού που όσον αφορά στο καθεστώς παρουσίας του χαρακτηρίζεται μέχρι σήμερα ως χειμερινός / περαστικός επισκέπτης. Στόχος είναι εκτός από την παρατήρηση της συμπεριφοράς του είδους αυτού και η τυχόν ανεύρεση φωλιάζοντων ατόμων που θα ισχυροποιούσε την υπόθεση για μόνιμο πληθυσμό στην ευρύτερη περιοχή.

Ακολουθούν φωτογραφίες από τη χωματερή Καρβουναρίου στη θέση όπου εθεάθησαν οι τσίφτες. Έχουν καταγραφεί σε βίντεο 5 άτομα να κάθονται πάνω σε κλαδιά δέντρων και ένα να πετάει:

Χαλκόκοτες στην ευρύτερη περιοχή του Δέλτα Καλαμά

Χαλκόκοτες (νεαρές και ενήλικες), καλαμοκανάδες και γελαδάρηδες στο Δέλτα Καλαμά, σε ορυζώνες  κοντά στον Πύργο Ραγίου.

Ένας νεροκότσιφας στον ποταμό Αχέροντα

Δελτίο τύπου- Καταστροφή πινακίδων στην περιοχή της Αμμουδιάς

Δελτίο τύπου

Καταστροφή πινακίδων στην Αμμουδιά

Για δεύτερη φορά οι φύλακες του Φορέα Διαχείρισης, στις 04-07-2016, εντόπισαν κατεστραμμένες πινακίδες με σήμανση την απαγόρευση κυνηγιού, στην περιοχή της Αμμουδιάς. Συγκεκριμένα εντοπίστηκαν δύο διαλυμένες πινακίδες στο Έλος της Αμμουδιάς, μια ριγμένη στο έδαφος ενώ η δεύτερη είχε απομακρυνθεί από την περιοχή.

Ο Φορέας Διαχείρισης προέβη στην τοποθέτηση συνολικά 84 πινακίδων στις περιοχές ευθύνης του, με βασικό σκοπό την έγκυρη πληροφόρηση – ενημέρωση τόσο των κατοίκων όσο και των επισκεπτών των προστατευόμενων περιοχών και παράλληλα την ανάδειξή τους καθώς παρουσιάζουν ιδιαίτερο οικολογικό, πολιτιστικό και αισθητικό ενδιαφέρον. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν και πινακίδες που τοποθετήθηκαν στα όρια των περιοχών απαγόρευσης του κυνηγιού με σκοπό την ενημέρωση του κοινού και ειδικότερα των κυνηγών που κάνουν χρήση της περιοχής.

Καταδικάζουμε αυτή την ενέργεια καθώς πρόκειται για αδικαιολόγητη καταστροφή δημόσιας περιουσίας αφού οι πινακίδες αφενός τοποθετήθηκαν σε δημόσιες εκτάσεις και αφετέρου η τοποθέτησή τους δεν παρεμποδίζει την άσκηση των παραγωγικών δραστηριοτήτων στην ευρύτερη περιοχή, ούτε επιφέρει αλλαγή στα όρια των ζωνών προστασίας και στις δραστηριότητες που ασκούνται σε αυτές.

Παρότι η ίδια ενέργεια έχει επαναλειφθεί στην ευρύτερη περιοχή (Βαλανιδοράχη), και κατά το παρελθόν, θεωρούμε ότι τέτοιες ενέργειες δεν αντιπροσωπεύουν το σύνολο των κατοίκων της περιοχής, και αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά.

Ωστόσο θα πρέπει να γίνει κοινή συνείδηση ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι υπόθεση όλων των πολιτών, χρειάζεται την ενεργή συμμετοχή τους και αποτελεί στάση ευθύνης ο σεβασμός στις δράσεις που γίνονται προς αυτή την κατεύθυνση.

Νέα ομάδα παιδιών από την κατασκήνωση Σαγιάδας στο κέντρο πλήροφόρησης

Νέα ομάδα παιδιών από την κατασκήνωση Σαγιάδας επισκέφθηκε στις  13-07-2016 το Κέντρο Πληροφόρησης του Φορέα. Πραγματοποιήθηκε ξενάγηση στην έκθεση, προβλήθηκε ντοκιμαντέρ που αφορούσε τις περιοχές ευθύνης του Φορέα και έγινε παρατήρηση ορνιθοπανίδας με τα τηλεσκόπια και κιάλια του Φορέα.

Στα παιδιά μοιράστηκε το ενημερωτικό παιδικό τεύχος platalea.