ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΤΣΑΚΑΛΙΟΥ ΣΤΙΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΝΩΝ ΚΑΙ ΕΚΒΟΛΩΝ ΠΟΤΑΜΩΝ ΑΧΕΡΟΝΤΑ ΚΑΙ ΚΑΛΑΜΑ

Στα πλαίσια υλοποίησης του χρηματοδοτικού προγράμματος «Στήριξη Φορέων προστατευόμενων Περιοχών» του Πράσινου Ταμείου ο Φορέας προέβη στην παρακολούθηση του Τσακαλιού στις προστατευόμενες περιοχές του Φορέα. Την υλοποίηση της υπηρεσίας αυτής ανέλαβαν ύστερα από διενέργεια διαγωνισμού οι Ηλιόπουλος Γιώργος και Πετρίδου Μαρία με συνεργάτη τον Σελήνίδη Κ.

Βασικοί στόχοι της έρευνας ήταν:

Α) Να επιβεβαιωθεί  η πρόσφατη  παρουσία και κατανομή του τσακαλιού (Canis aureus) στην περιοχή δικαιοδοσίας του Φ.Δ. Αχέροντα Καλαμά ακολούθως των περιστατικών  επανεμφάνισης ατόμων του είδους (νεκρά ζώα) την τελευταία 2ετία, καθώς ενδέχεται το είδος να έχει επαναποικίσει την περιοχή από τον μεταπληθυσμό της Αλβανίας κοντά στην πόλη Konispol (Krystufek et al. 1997).

Β) Να διερευνηθεί η παρελθούσα κατανομή του τσακαλιού και το ιστορικό εξαφάνισής του στις περιοχές ευθύνης του φορέα.

Αν και η παρουσία του τσακαλιού δεν ανιχνεύθηκε στη περιοχή έρευνας με τη χρήση των 2 μεθοδολογιών πεδίου (αναμετάδοση ουρλιαχτού και φωτογραφικές καταγραφικές διατάξεις) η σποραδική-περιστασιακή παρουσία του είδους έχει ήδη επιβεβαιωθεί με την ανεύρεση ενός νεκρού τσακαλιού το Φεβρουάριο του 2012 καθώς και με αναφορές από κατοίκους της περιοχές σε 5 άλλες περιπτώσεις. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες δεν είναι δυνατόν να επιβεβαιωθεί αν το νεκρό τσακάλι που βρέθηκε το Φεβρουάριο του 2012 ήταν χωροκρατικό ή περιπλανώμενο. Η αδυναμία εντοπισμού ατόμων του είδους κατά τη διάρκεια των εργασιών πεδίου μπορεί να αποδοθεί στους εξαιρετικά χαμηλούς αριθμούς ατόμων του είδους που ουσιαστικά δεν είναι ακόμα εντοπίσιμα στη παρούσα φάση με τις μεθόδους που περιγράφηκαν προηγούμενα. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν πάντως θεωρούνται κατάλληλοι για την καταγραφή του είδους και χρησιμοποιούνται  ως μέθοδοι επιλογής.

Είναι πιθανόν το είδος να βρίσκεται στα πρώτα στάδια εποικισμού της περιοχής έρευνας με διασπορά ατόμων του είδους από γειτονικές περιοχές παρουσίας τους. Ο κοντινότερος πληθυσμός του τσακαλιού εντοπίζεται στη νότια Αλβανία και συγκεκριμένα στο Εθνικό Πάρκο Butrint (ASPBM 2010. Butrint National Park Management Plan,  εικόνα 36) Ο πρόεδρος του Πάρκου (προσωπική επικοινωνία) ανέφερε ότι το είδος υπάρχει στην περιοχή του Butrint (http://www.butrint.org/beyond_2_2.php) αλλά δεν έχει γίνει ακόμα συστηματική καταγραφή της κατανομής και του πληθυσμιακού μεγέθους του. Τα άτομα τσακαλιού που εμφανίσθηκαν στην περιοχή έρευνας πιθανότατα προήλθαν από τον πληθυσμό αυτό, υπόθεση η οποία επιβεβαιώνεται εν μέρει με την εμφάνιση ατόμων του είδους στη διασυνοριακή περιοχής της λωρίδας Σαγιάδας μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας.

                   Ιστορική παρουσία τσακαλιού σε κάθε υπο-περιοχή της περιοχής μελέτης

Περιοχή	1940-50	1950-60	1960-70	1970-80	1980-90	1990-2000
Έλος Καρτερίου	√	√
Έλος Καλοδικίου	√	√	√
Κοίτη Αχέροντα	√	√	√
Κοίτη Καλαμά	√	√	√
Δέλτα Αχέροντα	√	√	√	√
Λωρίδα Σαγιάδας	√	√	√	√
Παλιό Δέλτα Καλαμά	√	√	√	√	√
Νέο Δέλτα Καλαμά	?	√	√	√	√	√

Κατηγορία	Πιθανή αιτία- παράγοντας εξαφάνισης του τσακαλιού	Υφίσταται επί του παρόντος;
Ανθρωπογενής θνησιμότητα	Δηλητηρίαση από νόμιμη οργανωμένη και εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων	ΟΧΙ
	Ακούσια ή δευτερογενής δηλητηρίαση από χρήση φυτοφαρμάκων.	ΠΙΘΑΝΟΝ ΝΑΙ
	Ακούσια ή δευτερογενής δηλητηρίαση από χρήση εξαιρετικά επιβλαβών για το περιβάλλον φυτοφαρμάκων (π.χ DDT).	ΟΧΙ
	Παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων με στόχο τη πανίδα	ΝΑΙ
	Νόμιμη εκτεταμένη θήρα ως επικηρυγμένο είδος	ΟΧΙ
Απώλεια βιοτόπου ή/και τροφικών διαθέσιμων	Απώλεια βιοτόπου και θέσεων αναπαραγωγής από εκχερσώσεις,  αντικατάσταση από εντατικά καλλιεργούμενες γεωργικές εκτάσεις, δασικές πυρκαγιές	ΝΑΙ
	Περιορισμένη διαθεσιμότητα πτωμάτων κτηνοτροφικών ζώων.	ΝΑΙ
	Μείωση πυκνότητας θηραμάτων του τσακαλιού από χρήση γεωργικών φυτοφαρμάκων (π.χ μικροθηλαστικά)	ΠΙΘΑΝΟΝ
	Κατάτμηση βιοτόπου από μεγάλα τεχνικά έργα	ΠΙΘΑΝΟΝ ΝΑΙ
	Απουσία περιοχών με θεσμικό καθεστώς προστασίας	ΟΧΙ
Άλλοι φυσικοί παράγοντες	Ασθένειες	ΑΓΝΩΣΤΟ
	Ανταγωνισμός με άλλα είδη (λύκος)	ΑΓΝΩΣΤΟ-ΠΙΘΑΝΟΝ