Η
Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου, είναι
η ημέρα ευαισθητοποίησης της παγκόσμιας κοινής γνώμης και την εμπνευσμένη δράση
για την προστασία του περιβάλλοντός μας. Από τότε που ξεκίνησε το 1974, η Ημέρα
αυτή εορτάζεται σε περισσότερες από 100 χώρες. Κάθε Παγκόσμια Ημέρα
Περιβάλλοντος οργανώνεται γύρω από ένα θέμα που εφιστά την προσοχή σε ένα
ιδιαίτερα επείγον περιβαλλοντικό πρόβλημα.
Το
θέμα για το 2019 είναι η "Ατμοσφαιρική ρύπανση". Είναι μια έκκληση
για δράση για την καταπολέμηση μιας από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές
προκλήσεις της εποχής μας. Επιλέχθηκε από τη χώρα υποδοχής για αυτό το χρόνο,
την Κίνα, και το θέμα μας καλεί όλους να εξετάσουμε πώς μπορούμε να κάνουμε
αλλαγές στην καθημερινότητά μας για να μειώσουμε την ποσότητα ατμοσφαιρικής
ρύπανσης που παράγουμε και να σταματήσουμε τη συμβολή της στην παγκόσμια
υπερθέρμανση και τις επιπτώσεις της στην υγεία μας". Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες τονίζει στο
μήνυμά του για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος πως «Δεν
υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Αυτή είναι η μάχη της ζωής μας»
Σημειώνεται
ότι η παγκόσμια ατμοσφαιρική ρύπανση αυξήθηκε κατά 8% από το 2008
μέχρι το 2013.
Η κατανόηση των διαφόρων τύπων ρύπανσης και του
τρόπου με τον οποίο επηρεάζουν την υγεία και το περιβάλλον, βοηθάει προκειμένου
να γίνουν τα κατάλληλα βήματα προκειμένου να βελτιωθεί ο αέρας. Συχνά δεν
φαίνεται, αλλά η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι παντού και εννέα στους 10 ανθρώπους παγκοσμίως εκτίθενται
σε ατμοσφαιρικούς ρύπους που υπερβαίνουν τα ασφαλή επίπεδα που
ορίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Νοικοκυριά
Η κύρια πηγή ρύπανσης της
ατμόσφαιρας των νοικοκυριών είναι η εσωτερική καύση ορυκτών καυσίμων, ξύλου και
άλλων καυσίμων με βάση τη βιομάζα για τη μαγειρική, τη θέρμανση και τον φωτισμό
των σπιτιών. Περίπου 3,8 εκατ. πρόωροι θάνατοι προκαλούνται από την
ατμοσφαιρική ρύπανση σε εσωτερικούς χώρους κάθε χρόνο, η συντριπτική τους
πλειονότητα στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Από αυτή την αιτία πλήττονται περισσότερο
γυναίκες και παιδιά.
Βιομηχανία
Σε πολλές χώρες, η
παραγωγή ενέργειας αποτελεί την κύρια πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Οι σταθμοί
ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα αποτελούν μείζονα παράγοντα, ενώ οι
γεννήτριες ντίζελ προκαλούν αυξανόμενη ανησυχία σε περιοχές εκτός δικτύου.
Μεταφορές
Ο συνολικός τομέας των
μεταφορών αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τέταρτο των εκπομπών διοξειδίου του
άνθρακα που σχετίζονται με την ενέργεια και το ποσοστό αυτό αυξάνεται. Οι
εκπομπές από τις μεταφορές έχουν συνδεθεί με σχεδόν 400.000 πρόωρους θανάτους.
Γεωργία
Υπάρχουν δύο σημαντικές
πηγές ρύπανσης της ατμόσφαιρας από τη γεωργία: τα ζώα που παράγουν μεθάνιο και
αμμωνία και η καύση γεωργικών αποβλήτων. Περίπου 24% όλων των αερίων
θερμοκηπίου που εκπέμπονται παγκοσμίως προέρχονται από τη γεωργία, τη δασοκομία
και άλλες χρήσεις γης.
Απόβλητα
Η ανοικτή καύση
απορριμμάτων και τα οργανικά απόβλητα σε χώρους υγειονομικής ταφής αποβάλλουν
στην ατμόσφαιρα επιβλαβείς διοξίνες, φουράνια, μεθάνιο και μαύρο άνθρακα. Σε
παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι 40% των αποβλήτων καίγεται σε ανοικτούς
χώρους.
Άλλες πηγές
Δεν προέρχεται όλη η
ατμοσφαιρική ρύπανση από ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι ηφαιστειακές εκρήξεις,
οι καταιγίδες σκόνης και άλλες φυσικές διεργασίες προκαλούν επίσης προβλήματα.
Σημειώνεται ότι 91% των κατοίκων των
πόλεων δεν αναπνέουν ασφαλή αέρα. Σύμφωνα μάλιστα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF), οι
αστικές περιοχές έχουν διπλασιαστεί σε μέγεθος από το 1992, ενώ 75% των
παγκόσμιων πόρων γλυκού νερού χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια τροφίμων. Η
ίδια πηγή σημειώνει ότι τριπλάσιος αριθμός ανθρώπων πεθαίνουν από τη μόλυνση
απ’ ό,τι από το AIDS τη φυματίωση και την ελονοσία, μαζί.
Την ίδια ώρα, το
περιβάλλον ωθείται πέρα από τα όριά του με την πλαστική ρύπανση, που έχει δεκαπλασιαστεί από το 1980. Υπολογίζεται ότι
κάθε χρόνο περισσότεροι από 8 εκατ. τόνοι πλαστικού καταλήγουν στους ωκεανούς,
ενώ περισσότερο από 90% των πλαστικών που χρησιμοποιούνται δεν ανακυκλώνονται.
Σύμφωνα με το
Παγκόσμιο οικονομικό Φόρουμ, κάθε εβδομάδα οι ΗΠΑ πετούν αρκετά πλαστικά
μπουκάλια νερού για να περικυκλωθεί ο πλανήτης πέντε φορές. Και αυτά αποτελούν
ένα μόνο είδος αποβλήτου, από μόνον το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Πρέπει όλοι να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε λίγο
περισσότερο το περιβάλλον και να ζούμε με τρόπους που δεν το καταστρέφουν. Η
Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος είναι και μία καλή ευκαιρία για να σκεφτούμε το
μέλλον και τις μελλοντικές γενιές. Να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να παραδώσουμε
έναν βιώσιμο πλανήτη και σχετικά «καθαρό».
Μπορείς και εσύ να γίνεις μέρος της διάσωσης του περιβάλλοντος με τη συμμετοχή σου στην ανάδειξη και επίλυση του προβλήματος με πολλούς τρόπους και από οποιαδήποτε θέση.
