21 Μαΐ 2014

Εργασίες πεδίου για την παρακολούθηση (monitoring) θηλαστικών


Στο πλαίσιο του προγράμματος παρακολούθησης ειδών και τύπων οικοτόπων, κατά το χρονικό διάστημα 26-27 Απριλίου έως 10 Μαίου 2014 πραγματοποιήθηκαν εργασίες πεδίου για τα θηλαστικά, με επικεφαλής τον κ. Γεώργιο Ηλιόπουλο, βιολόγο (ΚΑΛΛΙΣΤΩ)  σε ορεινές περιοχές των περιοχών ευθύνης του Φ.Δ.
Συγκεκριμένα το επιστημονικό προσωπικό και το προσωπικό φύλαξης του Φ.Δ. εκπαιδεύτηκε στην τοποθέτηση και τον έλεγχο ψηφιακής κάμερας καταγραφής ακολουθώντας την μεθοδολογία camera trapping.
Τα καταγραφικά διατηρούνται στις θέσεις τους για ικανό χρονικό διάστημα προτού μετακινηθούν σε νέα θέση. Έτσι η συστηματική τους χρήση για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να παρέχει συγκριτικά δεδομένα συχνότητας διέλευσης ειδών και ατόμων είδους σε βάθος χρόνου και να χρησιμοποιηθεί επικουρικά για την πιστοποίηση και επαλήθευση της καταλληλότητας μιας περιοχής -σημείου ως διαδρόμου διέλευσης της πανίδας.














Παρακολούθηση ειδών και τύπων οικοτόπων στα Στενά του Αχέροντα

Παρακολούθηση ειδών και τύπων οικοτόπων στα Στενά του Αχέροντα


Στα πλαίσια του Monitoring «Παρακολούθηση ειδών και τύπων οικοτόπων» πραγματοποιήθηκε εργασία πεδίου στα Στενά Αχέροντα (Γλυκή) σε συνεργασία με την κ. Πανίτσα Μαρία, Επίκουρη Καθηγήτρια Χλωρίδας και Φυτογεωγραφίας του Τμήματος Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων του Πανεπιστημίου Πατρών, τη Δευτέρα 19 Μαΐου.
Η εργασία πεδίου αφορούσε κυρίως τον προσδιορισμό τύπων οικοτόπων με Δάση αριάς (Quercus ilex) 9340 και  με Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση 8210 σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ «για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας», και τη συμπλήρωση αντίστοιχων πρωτοκόλλων χλωρίδας.
Τα Δάση αριάς (Quercus ilex) με κωδικό 9340 απαντώνται στις πλαγιές των Στενών του Αχέροντα σε ασβεστόλιθους με κλίσεις 20-45% και σε εκθέσεις Β-ΒΔ. Ενώ ο τύπος οικοτόπου «Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση» και κωδικό 8210 απαντάται στο φαράγγι του ποταμού Αχέροντα.











Στρειδοφάγος στο Δέλτα Καλαμά

Το προσωπικό φύλαξης του Φορέα κατά τη διάρκεια φύλαξης- εποπτείας του δέλτα Καλαμά παρατήρησε Στρειδοφάγο (Haematopus ostralegus).
Είναι παρυδάτιο καλοβατικό πτηνό της οικογενείας των Αιματοποδιδών,  και περιλαμβάνεται στο παράρτημα ΙΙ / 2 της οδηγίας για τα πτηνά.










Οι περισσότεροι πληθυσμοί του Στρειδοφάγου είναι μεταναστευτικοί, με τους αναπαραγομένους στην ενδοχώρα πληθυσμούς, να μετακινούνται προς τις ακτές, κατά τη διάρκεια του χειμώνα. 
Αναπαράγεται από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούλιο (Hayman et al. 1986) σε μοναχικά ζεύγη ή μικρές ομάδες (Flint et al. 1984), ενώ κατά τη διάρκεια του χειμώνα απαντάται μεμονωμένα ή σε μικρές ομάδες μέχρι 10 άτομα (Snow και Perrins 1998), αλλά και σε μεγαλύτερα σμήνη, διαμορφώνοντας συχνά σε μεγάλους κόλπους και εκβολές ποταμών, χώρους κουρνιάσματος (Hayman et al. 1986, del Hoyo et al. 1996, Snow και Perrins 1998).
Η φθινοπωρινή αποδημία του Στρειδοφάγου αρχίζει από τα μέσα Ιουλίου και κορυφώνεται τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο, ενώ η εαρινή αποδημία αρχίζει στα τέλη Ιανουαρίου και συνεχίζεται μέχρι τον Απρίλιο.
Ο Στρειδοφάγος αναπαράγεται σε παράκτιους αλμυρόβαλτους, και παραλίες με άμμο ή/και βότσαλα (del Hoyo et al., 1996), αμμοθίνες αλλά και βραχοκορυφές με χαμηλή βλάστηση (Hayman et al. 1986) και, περιστασιακά σε βραχώδεις ακτές (del Hoyo et al., 1996), καθώς και στην ενδοχώρα κατά μήκος παραλίμνιων οχθών, υδατοδεξαμενών και ποταμών (Hayman et al. 1986), ή σε καλλιέργειες (del Hoyo et al. 1996) και χωράφια με δημητριακά, συχνά σε κάποια απόσταση από το νερό.
Ο στρειδοφάγος, όπως λέει και το όνομά του, τρέφεται με δίφυρα (δηλαδή με όστρακα όπως μικρά μύδια, στρείδια κ.α) τα οποία μπορεί να ανοίξει με το ράμφος του που έχει ειδικό σχήμα για το σκοπό αυτό.

  • Howard and Moore, Checklist of the Birds of the World, 2003.
  • Verhulst, S.; Oosterbeek, K.; Rutten, A. L.; Ens, B. J. 2004. Shellfish fishery severely reduces condition and survival of oystercatchers despite creation of large marine protected areas. Ecology and Society 9(1): unpaginated.

ΨΑΡΑΕΤΟΣ ΣΤΟ ΔΕΛΤΑ ΚΑΛΑΜΑ

Το προσωπικό φύλαξης του Φορέα κατά τη διάρκεια φύλαξης- εποπτείας του δέλτα Καλαμά παρατήρησε έναν Ψαραετό  (Pandion haliaetus - Πανδίων ο αλιαετός). Όσον αφορά το καθεστώς προστασίας του ανήκει στην κατηγορία SPEC 3 και στο παράρτημα Ι της οδηγίας για τα πουλιά (79/409). Επίσης ανήκει στο παραρτήμα ΙΙΙ και ΙΙ της Συνθήκης της Βέρνης και  της Βόννης αντίστοιχα.



Eίναι κοσμοπολίτικο αρπακτικό που ανήκει στην οικογένεια των Πανδιονίδων. Το επιστημονικό του όνομα το πήρε από τον Αθηναίο βασιλιά Πανδίωνα παππού του Θησέα. Πρόκειται για ένα αρκετά μεγάλο αρπακτικό με τα θηλυκά να είναι μεγαλύτερα από τα αρσενικά. Το μέγεθος των θηλυκών είναι 60-66 εκατοστά και με βάρος 1600-2000 γραμμάρια. Τα αρσενικά είναι 50-55 εκατοστά και βάρος 1200-1600 γραμμάρια.



Ο Ψαραετός είναι ένα μεταναστευτικό πτηνό όσο αφορά τους πληθυσμούς που ζουν στις βόρειες περιοχές της εξάπλωσης τους. Από αυτούς τα άτομα που ζουν πιο βόρεια μπορούν να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις μεταξύ των περιοχών αναπαραγωγής και των περιοχών διαχείμασης. Όσον αφορά τα μεταναστευτικά άτομα που ζουν πιο νότια συνήθως διανύουν μικρότερες αποστάσεις μεταξύ των δύο περιοχών, τις περισσότερες φορές λιγότερο από 200 χιλιόμετρα. Οι πληθυσμοί που ζουν στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές είναι επιδημητικά.
Η διάρκεια ζωής του στη φύση μπορεί να φτάσει τα 25 χρόνια.Η διατροφή του βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στα ψάρια, πολύ σπάνια μπορεί να κυνηγήσει μικρά θηλαστικάερπετά και πτηνά. Κυνηγάει συνήθως ψάρια μικρού και μεσαίου μεγέθους ενώ τα είδη είναι ποικίλα και εξαρτώνται από την περιοχή κυνηγιού και την αφθονία του κάθε είδους. Σύμφωνα με έρευνες ο ψαραετός δεν επηρεάζει αρνητικά τους πληθυσμούς των θηραμάτων του αφού πιάνει κυρίως άρρωστα και γέρικα άτομα.  Με τον εντοπισμό του θηράματος κάνει μερικούς γύρους στον αέρα χτυπώντας τις φτερούγες και μετά κάνει ελεύθερη πτώση, λίγο πριν ακουμπήσει το νερό επιμηκύνει τα πόδια του προς τα εμπρός ώστε να είναι αυτά τα πρώτα που θα μπουν μέσα και λυγίζει τις φτερούγες του προς τα πίσω. Μόλις τα δάχτυλα ακουμπήσουν το ψάρι και το συλλαμβάνουν. Αμέσως μετά ξαναπαίρνει ύψος με δυνατά χτυπήματα των φτερούγων. Κατά την πτήση κρατάει το ψάρι και με τα δύο πόδια τα οποία βάζει το ένα μπροστά από το άλλο.  Η επιτυχία του στο κυνήγι κυμαίνεται στο 50% αλλά επηρεάζεται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες της περιοχής. Ο ψαραετός είναι διαδεδομένος γιατί ζει σε μεγάλη ποικιλία βιοτόπων. Απαραίτητη είναι η παρουσία πηγής νερού αρκετά μεγάλης για να του επιτρέπει την εύρεση τροφής. Στην Ελλάδα είναι κυρίως θερινός επισκέπτης αν και λίγα άτομα έρχονται τον χειμώνα στην λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας. Κατά την αναπαραγωγική περίοδο μπορούμε να τον βρούμε με μικρούς πληθυσμούς σε μερικούς από τους μεγαλύτερους υδροβιότοπους της χώρας όπως το δέλτα του Έβρου. Στην περιοχή μας διαχειμάζει στο Δέλτα Καλαμά.
  • Ντίνος Απαλόδημου (1993). Περιγραφικό λεξικό των πουλιών της Ελλάδος. Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας. ISBN 9789608519312.
  • BirdLife International (2014). «Species factsheet: Pandion haliaetus». Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2014. (αγγλικά)

9 Μαΐ 2014

Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές

 Ο Φορέας Διαχείρισης Στενών και Εκβολών Ποταμών Αχέροντα και Καλαμά συμμετείχε στη δράση του ΥΠ.ΠΟ.Α. με τίτλο «Πράσινες Πολιτιστικές διαδρομές για το έτος 2014». Με αφορμή την υλοποίηση του εκπαιδευτικού προγράμματος του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηγουμενίτσας με τίτλο «Υδάτινοι δρόμοι…δρόμοι πολιτισμού», ο φορέας πρότεινε διάφορες δράσεις για την οριστικοποίηση του προγράμματος που περιελάμβανε ξεναγήσεις στο κέντρο πληροφόρησης Σαγιάδας. Στο πλαίσιο του εορτασμού, την Τρίτη 29 Απριλίου 2014 μαθητές από το Δημοτικό Σχολείο Σαγιάδας-Ασπροκκλησίου  ξεναγήθηκαν στο Κέντρο πληροφόρησης Σαγιάδας από το προσωπικό πληροφόρησης του Φορέα Διαχείρισης και ενημερώθηκαν για την προστατευόμενη περιοχή του ποταμού Καλαμά. Η ξενάγηση περιελάμβανε προβολή της παρουσίασης και παρατήρηση πουλιών στο Δέλτα Καλαμά με τη βοήθεια των φυλάκων του Φορέα.
Σύνολο 70 παιδιά













Επίσκεψη Δημοτικού Σχολείου Γραικοχωρίου στο Κέντρο Πληροφόρησης Σαγιάδας

Την Παρασκευή 09 Mαϊου 2014 μαθητές από το  Δημοτικό σχολείο Γραικοχωρίου Ηγουμενίτσας, ξεναγήθηκαν στο κέντρο πληροφόρησης Σαγιάδας από το προσωπικό πληροφόρησης του Φορέα Διαχείρισης. Η ξενάγηση περιελάμβανε παρουσίαση της έκθεσης και προβολή ενημερωτικού υλικού για την οικολογική αξία των προστατευόμενων περιοχών της αρμοδιότητάς μας.





















ς μας.